‘Kızıl Gezegen’ olarak da bilinen Mars’a yönelik çalışmalarımız sürat kesmeden devam ediyor. İlerleyen yıllarda insan gönderilmesi beklenen bu gezegende şimdiden birçok araç yer alıyor ve araştırmalar yürütüyor. Birebir vakitte gezegene ve aylarına yönelik çalışmalar Dünya üzerinden de sürat kesmeden devam ediyor.
Şimdi ise bilim insanları, Mars’ın iki ayından biri olan Phobos ile ilgili hayli enteresan bilgilere ulaşmayı başardı. Çalışma Phobos’un parçalandığını gösterdi. Bulgular, yakın vakitte The Planetary Science Journal üzerinden yayınlandı.
Mars’ın çekim kuvveti Phobos’u parçalıyor
Araştırma, Phobos’un Mars’ın çekim kuvveti tarafından parçalanma belirtileri gösterdiğini ortaya koydu. Bilim insanları, daha evvelden bu ayın yüzeyindeki sıra dışı izlerin antik asteroit çarpışmalarından kaynaklandığını düşünüyordu. Artık ise bunların, Phobos’un kütleçekim nedeniyle oluşan toz dolu kanyonlar olduğu görüldü.
Mars’ın en büyük ayı olan Phobos, 27 kilometre çapında ve Kızıl Gezegen’den 6.000 kilometre uzaklığında. İsmini Yunanca’da kaygı manasına gelen bir sözden alan ay, gezegenin etrafında her gün üç kere tam dönüşünü tamamlıyor. Bir karşılaştırma yapacak olursak Dünya’mızın tek doğal uydusu olan Ay ise 3,475 kilometre genişliğinde ve gezegenimizden 238.855 kilometre uzaklıkta.
Ek olarak, Phobos ile ilgili epey enteresan bir gerçek de var. NASA’ya nazaran bu ayın Mars’ın etrafındaki yörüngesi sabit değil. Bu, Phobos’un her 100 yılda bir gezgenin yüzeyine 1,8 metre yaklaştığını ortaya koyuyor.
Milyonlarca yıl sonra Mars’ın halkalarına dönüşebilir
Phobos’un yüzeyindeki çizgiler de epeyce gizemli bir bahisti. Daha evvel bahsettiğimiz üzere en yaygın teori, geçmişte bir asteroidin aya çarpmasıydı. Bu çarpma sonucunda ise ‘Stickney’ olarak bilinen 9,7 kilometre genişliğinde bir kraterin ve bu çizgilerin oluştuğu düşünülüyordu. Yeni çalışma bu izlerin ayın Kızıl Gezegen’e yaklaşmasından ve çekim kuvvetinden ötürü yavaşça parçalanmasının bir sonucu olabileceğini ortaya koydu. Bunun gelgit kuvveti olduğunu söylememiz mümkün. Yani çalışmanın gerisindeki fikir, küçük bir cismin (bu durumda Phobos) daha büyük bir cisme (Mars) yaklaşması, bunun akabinde ise daha küçük olanın büyüğe hakikat uzanması.
Bilgisayar simülasyonlarını kullanan araştırmacılar, bunun sonucunda Phobos’un gelecekte bir noktada tıpkı Satürn’ün halkaları üzere Mars’ın bir halkasına dönüşebileceğini ekledi. NASA’nın kestirimleri de 50 milyon içinde bu ayın ya Mars’ın yüzeyine çarpacağını ya da halkaya dönüşebileceğini gösteriyordu. Yeni çalışmanın muharrirleri da şayet gelgit kuvvetleri esasen uyduyu parçalıyorsa Phobos’un beklenenden çok daha evvel yok olabileceğini belirtti.
